Liste der von Alvarus Thomas im Liber de triplici motu verwendeten Literatur

Download Chapter

DOI

10.34663/9783945561096-07

Citation

Trzeciok, Stefan Paul (2016). Liste der von Alvarus Thomas im Liber de triplici motu verwendeten Literatur. In: Alvarus Thomas und sein Liber de triplici motu: Band I: Naturphilosophie an der Pariser Artistenfakultät. Berlin: Max-Planck-Gesellschaft zur Förderung der Wissenschaften.

Ausgewählt wurden für diese Auflistung immer die lateinischen Ausgaben. Möglicherweise verwendete Alvarus Thomas auch Übersetzungen in anderen Sprachen beziehungsweise griechisch-sprachige Ausgaben von Aristoteles, worauf der Liber de triplici motu aber keine Hinweise gibt. Solche Ausgaben wurden in dieser Auflistung nicht berücksichtigt. Die Daten stammen aus der Sekundärliteratur, dem Gesamtkatalog der Wiegendrucke und den elektronischen Resourcen der Société Internationale pour l‘Étude de la Philosophie Médiévale (SIEPM).

Liste der verwendeten Drucke, die Alvarus Thomas unbestreitbar benutzt hat

Die Werke werden alle von Alvarus Thomas erwähnt. Davon wurde einmal die benutzte Ausgabe explizit verzeichnet (Euklid), während bei einem Werken nur eine Ausgabe verfügbar war (Bassanus Politus) oder das Werk in einer von Alvarus Thomas unbestreitbar verwendeten Ausgabe (Orseme) abgedruckt wurde.

Bassanus Politus, Tractatus proportionum introductorius ad calculationes Suiset

Tractatus proportionum introductorius ad calculationes Suiset, in: Questio de modalibus bassani politi etc., hg. v. B. Politus (Venedig 1505).

Euklid, Elementa

Euclidis megarensis philosophi platonici... elemanta libros XIII, cum expositione Thonis, griechisch-lateinisch übersetzt von Bartolomeo Zamberti (Venedig [Johann Tacuinus] 1505).

Nicole Oresme, Tractatus proportionum

Tractatus proportionum, in: Questio de modalibus bassani politi, hg. v. B. Politus (Venedig 1505).

Liste der möglicherweise benutzen Drucke

Diese Liste beinhaltet eine Auswahl an Ausgaben einzelner Werke, auf die Alvarus Thomas verwiesen hat. Nur bleibt die benutzte Ausgabe unklar. Die Auswahl konzentriert sich vor allen Dingen auf Werke, die zwischen 1470 und 1509 gedruckt wurden. Der Anspruch auf Vollständigkeit wird nicht erhoben. Bei Werken mit mehr als vier Editionen in dieser Zeit wurden nur vier ausgewählt. Solche Werke sind mit einem Stern gekennzeichnet.

Albertus de Saxonia, Tractatus proportionum1

Albertus de Saxonia, Tractatus proportionum (Venedig 1477).

Albertus de Saxonia, De proportionibus, in: Burlaeus, Gualtherus, De intensione et remissione formarum, daran: Jacobus de Forlivio, De intensione et remissione formarum; Albertus de Saxonia, De proportionibus (Venedig [Bonetus Locatellus für Octavianus Scotus] 1496).2

Aristoteles, Opera*

Aristotelis, Opera (Augsburg [Ambrosius Keller] 1479).

Aristotelis, Opera, mit Komm. von Averroes, hg. v. Nicoletus Vernia (Venedig [Andreas Torresanus u. Bartholomaeus de Blavis] 1483).

Aristotelis, Opera, Lat. m. Komm. v. Averroes und v. Leonardus Brunus Aretinus, hg. v. Augustinus Niffus. beig. v. Nicolaus Grassetus. (Venedig [Johannes u. Gregorius de Gregoriis für Octavianus Scotus] 1495–1496).

Aristotelis, Opera, mit expositiones textuales dubiorum etc. (Köln [Heinrich Quentell] 1497).

Aristoteles, Analytica poteriora*

Aristoteles, Analytica poteriora, in: Logica. Organon etc. (Neapel [Sixtus Riessinger] um 1473/78).

Aristoteles, Analytica poteriora, in: Logica. Organon etc. (Venedig [Philippus Petri] 1481).

Aristoteles, Analytica poteriora, in: Logica. Organon etc. (Venedig [Baptista de Tortis] 1484).

Aristoteles, Analytica poteriora, in: Aristoteles, Copulata novae logicae Aristotelis (Köln [Heinrich Quentell] 1493).

Aristoteles, De anima*

Aristoteles, De anima, m. Komm. v. Averroes (Padua 1472).

Aristoteles, De anima, mit Komm. von Johannes de Mechlinia, mit epitoma von Gerardus de Harderwijk (Köln [Johann Koelhoff d. Ä.] 1491).

Aristoteles, De anima, mit Komm. von Johannes de Mechlinia. mit epitoma von Gerardus de Harderwijk (Köln [Heinrich Quentell] 1497).

Aristoteles, De anima, mit errores (Leipzig [Wolfgang Stöckel] 1498).

Aristoteles, De caelo*

Aristoteles, De caelo et mundo, m. Komm. v. Averroes (Padua 1473).

Aristoteles, De caelo et mundo (Leipzig [Martin Landsberg] um 1492).

Aristoteles, De caelo et mundo, m. Komm. v. Thomas de Aquino und Petrus de Alvernia, hg. v. Hermannus de Virsen (Venedig [Johannes und Gregorius de Gregoriis] 1495).

Aristoteles, De caelo et mundo, m. Komm. v. Thomas de Aquino und Petrus de Alvernia, hg. v.. Hermannus de Virsen (Venedig [Bonetus Locatellus für Octavianus Scotus] 1495).

Aristoteles, De generatione et corruptione3

Aristoteles, De generatione et corruptione, m. Komm. v. Averroes (Padua [Laurentius Canozius für Johannes Philippus Aurelianus und Gebr.] 1474).

Aristoteles, De generatione et corruptione (Löwen [Konrad Braem] um 1475).

Aristoteles, De generatione et corruptione (Leipzig [Martin Landsberg] um 1498).

Aristoteles, De sensu et sensato

Möglicherweise keine Einzeleditionen vorhanden. Das Werk wurde aber in den Gesamtwerkeditionen von Aristoteles abgedruckt.

Aristoteles, De somno et vigilia

Möglicherweise keine Einzeleditionen vorhanden. Das Werk wurde aber in den Gesamtwerkeditionen von Aristoteles abgedruckt.

Aristoteles, Ethica ad Nicomachum

Aristoteles, Ethica ad Nicomachum, übers. v. Leonardus Brunus Aretinus, daran: Politica, Oeconomica (Strassburg [Johann Mentelin] 1469).

Aristoteles, Ethica ad Nicomachum, franz. übers. v. Nicolaus Oresme (Paris [Antoine Vérard(?)] 1488).

Aristoteles, Ethica ad Nicomachum, hg. v. Petrus Tartaretus (Paris [Gaspard Philippe für die Brüder de Marnef] 1500/1501).

Aristoteles, Ethica ad Nicomachum, in der alten Übersetzung von Henricus Krosbein(?), m. Komm. v. Martinus Magistris und Johannes Buridanus, m. Beig. v. Claudius Felix (Paris [André Bocard für Jean Petit] 1500 oder 1505).

Aristoteles, Metaphysica4

Aristoteles, Metaphysica, m. Komm. v. Averroes (Padua [Laurentius Canozius für Johannes Philippus Aurelianus und Gebr.] 1473).

Aristoteles, Metaphysica, hg. v. Johannes Peylick, m. Nachwort (Leipzig [Martin Landsberg] 1499).

Aristoteles, Problemata

Aristoteles, Problemata, in: Alexander Aphrodisiensis, Problemata (πϱοβλήματα), lat. v. Georgius Valla, daran: Aristoteles, Problemata (πϱοβλήματα), lat. von Theodorus Gaza, hg. v. Nicolaus Gupalatinus; Plutarchus, Problemata (πϱοβλήματα), lat. von Johannes Petrus Lucensis, Hrsg. Johannes Calphurnius. Mit Vorwort von Victor Pisanus. Venedig: Antonius de Strata, 24.XI.1488–3.I.1488/1489).

Aristoteles, Problemata, daran: Aristoteles, De vita et morte Aristotelis (Köln [Heinrich Quentell] um 1490).

Aristoteles, Problemata, daran: Aristoteles, De vita et morte Aristotelis (Köln [Heinrich Quentell] um 1493).

Aristoteles, Problemata, daran: Aristoteles, De vita et morte Aristotelis (Paris [Antoine Denidel] 1500).

Aristoteles, Politica

Aristoteles, Politica, in: Aristoteles, Ethica ad Nicomachum, übers. v. Leonardus Brunus Aretinus, daran: Politica, Oeconomica (Strassburg [Johann Mentelin] 1469).

Aristoteles, Politica, übers. v. Leonardus Brunus Aretinus (Barcelona [Nikolaus Spindeler] um 1480).

Aristoteles, Politica, übers. v. Leonardus Brunus Aretinus, m. Komm. v. Thomas de Aquino, m. den conclusiones von Ludovicus Valentia, m. Beig. v. Agostino Piccolomini und Martinus Nimireus (Rom [Eucharius Silber] 1492).

Aristoteles, Politica, übers. v. Guillelmus Morbetus, m. Komm. v. Johannes Versor (Köln [Heinrich Quentell] 1492).

Aristoteles, Praedicamenta

Aristoteles, Praedicamenta, in: Aristoteles, Logica. Organon etc. (Neapel [Sixtus Riessinger] um 1473/78).

Aristoteles, Praedicamenta, in: Aristoteles, Logica. Organon etc. (Venedig [Baptista de Tortis] 1484).

Aristoteles, Praedicamenta, in: Aristoteles, Copulata veteris artis Aristotelis (Köln [Heinrich Quentell] 1494).

Aristoteles, Praedicamenta (Leipzig [Martin Landsberg] um 1490/95).

Aristoteles, Physica

Aristoteles, Physica, m. Komm. v. Averroes (Padua [Laurentius Canozius] um 1472/75).

Aristoteles, Physica (Löwen [Konrad Braem] um 1475).

Aristoteles, Physica (Leipzig [Martin Landsberg] um 1492).

Aristoteles, Physica, m. Beig. v. Vitus Thesmophilus und Marcus Antonius Zimarra. (Venedig nach 1500).

Aristoteles, Topica5

Aristoteles, Topica, in: Logica. Organon etc. (Venedig [Philippus Petri] 1481).

Aristoteles, Topica, in: Logica. Organon etc. (Paris [Ulrich Gering] um 1484).

Aristoteles, Topica, in: Aristoteles, Copulata novae logicae Aristotelis (Köln [Heinrich Quentell] 1488).

Aristoteles, Topica, in: Aristoteles, Copulata novae logicae Aristotelis (Köln [Heinrich Quentell] 1493).

Augustinus von Hippo, De civitate dei

Aurelius Augustinus, De civitate dei (Venedig [Gabriele di Pietro] 1475).

Aurelius Augustinus, De civitate dei (Rom [Konrad Sweynheym und Arnold Pannartz] 1470).

Aurelius Augustinus, De civitate dei (Venedig [Bonetus Locatellus für Octavianus Scotus] 1486).

Aurelius Augustinus, De civitate dei, m. Komm. v. Thomas Waleys und Nicolaus Trivet (Venedig [Octavianus Scotus] 1488).

Augustinus von Hippo, De doctrina christiana6

Aurelius Augustinus, De doctrina christiana (Köln [Bartholomäus von Unkel] um 1480).

Aurelius Augustinus, De doctrina christiana (Deventer [Richard Paffraet] 1483).

Augustinus von Hippo, Enchiridion7

Aurelius Augustinus, Enchiridion de fide, spe et caritate (Köln [Ulrich Zell] um 1467).

Aurelius Augustinus, Enchiridion de fide, spe et caritate (Strassburg [C.W.] nicht nach 1473).

Augustinus von Hippo, De trinitate*

Aurelius Augustinus, De trinitate (Strassburg [Drucker des Henricus Ariminensis (Georg Reyser)] nicht nach 1474).

Aurelius Augustinus, De trinitate, in: Hilarius Pictaviensis, Opuscula etc., hg. v. Georgius Cribellus (Mailand [Leonhard Pachel] 1489).

Aurelius Augustinus, De trinitate, daran: Hilarius Pictaviensis, De trinitate (Venedig um 1490).

Aurelius Augustinus, De trinitate (Freiburg [Kilian Fischer] 1494).

Abum l-Walīd Muḥammad b. Aḥmad b. Muḥammad b. Rušd, Kommentare zur Physik

Es ist sehr wahrscheinlich, dass Alvarus Thomas die Aritoteleskommentare von Ibn Ruschd verbunden mit den jeweiligen Aristotelesausgaben benutzte. Siehe daher bei den einzelnen Aristotelesausgaben nach Beispielen von Büchern, die diese Kommentare enthalten. Es folgt eine Ausgabe mit einer Auswahl von aristotelischen Werken mit Kommentaren, aber auch einer weiteren Schrift von Ibn Ruschd. Auf fast alle Texte darin wurde von Alvarus Thomas referiert. Das Werk sollte daher besonders als Textgrundlage von Alvarus Thomas in Betracht gezogen werden.

Averroes, Aristotelis Physica, De celo et mundo, De generatione et corruptione, De anima, De sensu et sensato, De memoria et reminiscentia, De somno et vigilia, De longitudine et brevitate vitae, De meteoris, cum Averrois Cordubensis expositionibus; Liber Averrois de substantia orbis (Venezia [Octavianus Scotus] 1496).

Baptistas Mantuanus, Elegia

Baptistas, Elegia, in: Johannes Picus de Mirandula, Epistolae aureae ab Ascensio recognitae, daran: Elegia — Baptista Mantuanus: Zwei Epistolae und Verse (Speyer [K H] o.J.).

Baptistas, Elegia, in: Johannes Picus de Mirandula, Epistolae aureae ab Ascensio recognitae, daran: Elegia; Baptista Mantuanus, Zwei Epistolae und Verse (Paris [Michel Le Noir] 1499).

Baptistae Mantuani opera (Köln 1500).

Baptistas, Elegia, in: Johannes Picus de Mirandula, Epistolae aureae ab Ascensio recognitae, daran: Elegia; Baptista Mantuanus, Zwei Epistolae und Verse (Paris [für Denis Roce] nach 1500).

Anicius Manlius Severinus Boëthius, Consolatio philosophiae*

Anicius Manlius Severinus Boëthius, De consolatione philosophiae, hg. v. Venturinus de Prioribus (Savona [Johannes Bonus] 1474).

Anicius Manlius Severinus Boëthius, De consolatione philosophiae, m. Komm. des Pseudo-Thomas de Aquino (Löwen [Johann von Paderborn] 1481).

Anicius Manlius Severinus Boëthius, De consolatione philosophiae, daran: Pseudo-Boëthius, De disciplina scholarium, m. Komm. des Pseudo-Thomas de Aquino, hg. v. Conradus Poseiaen (Lyon [Jean Du Pré] 1489).

Anicius Manlius Severinus Boëthius, De consolatione philosophiae, daran: Pseudo-Boëthius, De disciplina scholarium, m. Komm. des Pseudo-Thomas de Aquino (Lyon nach 1500).

Anicius Manlius Severinus Boëthius, De institutione arithmetica8

Anicius Manlius Severinus Boëthius, De institutione arithmetica (Augsburg [Erhard Ratdolt] 1488).

Anicius Manlius Severinus Boëthius, De institutione arithmetica, in: Opera (Venedig [Johannes und Gregorius de Gregoriis] 1491–92).

Anicius Manlius Severinus Boëthius, De institutione arithmetica, in: Opera (Venedig [Johannes und Gregorius de Gregoriis] 1498–99).

Walter Burley, Tractatus de intensione et remissione9

Gualtherus Burlaeus, De intensione et remissione formarum, daran: Jacobus de Forlivio, De intensione et remissione formarum; Albertus de Saxonia, De proportionibus (Venedig [Bonetus Locatellus für Octavianus Scotus] 1496).10

Thomas Bradwardine, De proportionibus

Thomas Bradwardine, De proportionibus, in: Logica (Oxford [Theodoricus Rood] um 1483).

Thomas Bradwardine, De proportionibus, in: Albertus de Saxonia, De proportionibus, daran: Thomas Bradwardinus, De proportionibus; Nicolaus Oresme, De proportionibus (Paris [für Geoffroi de Marnef] nicht vor 1481, vielmehr um 1512).

Thomas Bradwardine, De proportionibus, in: Libellus sophistarum ad usum Oxoniensis, (London [Richard Pynson] um 1499/1500).

Thomas Bradwardine, Tractatus proportionum, in: Questio de modalibus bassani politi, hg. v. B. Politus (Venedig 1505).

Campanus von Novara, Kommentar zu den Elementa von Euklid11

Euclides, Elementa, übers. v. Adelardus Bathoniensis, bearb. v. Johannes Antonius Campanus (Venedig [Erhard Ratdolt] 1482).

Euclides, Elementa, übers. v. Adelhard von Bath, bearb. v. Johannes Antonius Campanus (Vicenza [Leonardus Achates mit Guillelmus de Papia] 1491).

A. Gellius, Noctes Atticae

A. Gellius, Noctes Atticae, hg. v. Johannes Andreas (de Bossis) (Rom [Konrad Sweynheym und Arnold Pannartz] 1469).

A. Gellius, Noctes Atticae, hg. v. Johannes Andreas (de Bossis) (Rom [Konrad Sweynheym und Arnold Pannartz] 1472).

A. Gellius, Noctes Atticae, Korr. v. Marcus Scaramucinus de Patatiolo (Brescia [Boninus de Boninis] 1485).

A. Gellius, Noctes Atticae (Venedig [Christophorus de Quaietis und Martinus de Lazaronibus] 1493).

Gregor v. Rimini, Super primum librum sententiarum Petri Lombardi

Gregorius Ariminensis, Super primum librum Sententiarum Petri Lombardi (Paris 1485).

Gregorius Ariminensis, Super primum librum Sententiarum Petri Lombardi, m. Widmungsgedicht v. Dominicus Mancinus, hg. v. Guillelmus Militis (Guillaume Chevalier) (Paris: [Louis Martineau] 1482).

Gregorius Ariminensis, Super secundum librum Sententiarum Petri Lombardi, hg. v. Franciscus de Busti (Mailand [Ulrich Scinzenzeller für Petrus Antonius de Castelliono] 1494).

Gregorius Ariminensis, Super primum librum Sententiarum Petri Lombardi, m. Widmungsgedicht v. Mancinus Dominicus, hg. v. Johannes Verdu de Alchodio (Valencia [Christoph Cofmann] 1500).

William Heytesbury, Sophismata12

William Heytesbury, Regulae solvendi sophismata, daran: Radulphus Strodus, Consequentiae; Guillelmus Hentisberus, Sophismata, hg. v. Johannes Petrus de la Porta (Pavia [Antonius Carcanus] 1481).

William Heytesbury, De sensu composito et diviso etc., hg. v. Pasius de Bisiolis. (Venedig [Johannes und Gregorius de Gregoriis] 1491).

William Heytesbury, De sensu composito et diviso etc., hg. v. Johannes Maria Mapellus (Venedig [Bonetus Locatellus für Octavianus Scotus] 1494).

Q. Horatius Flaccus, Ars poetica

Q. Horatius Flaccus, Ars poetica (Landsberg 1427).

Q. Horatius Flaccus, Ars poetica, in: Opera (Venedig [Filippo di Pietro] 1479).

Q. Horatius Flaccus, Ars poetica, in: Opera (Venedig [Philippus Pincius] 1495/96).

Q. Horatius Flaccus, Ars poetica, in: Opera (Venedig [Johannes Alvisius] 1498).

Jakobus aus Forli, Expositio in primum librum Canonis Avicennae

Iacobus de Forlinio, Expositio in primum librum Canonis Avicennae, daran: Antonius Cermisonus, Recollectio de urinis (Venedig [Nicolas Jenson] 1479).

Iacobus de Forlinio, Expositio in primum librum Canonis Avicennae, hg. v. Franciscus de Bobbio (Pavia [Christophorus de Canibus und Stephanus de Georgiis für Hieronymus de Durantibus] um 1480).

Iacobus de Forlinio, Expositio in primum librum Canonis Avicennae, hg. v. Franciscus de Bobbio, daran: Hugo Senensis, Quaestio de malitia complexionis diversae (Pavia [Christophorus de Canibus für Hieronymus de Durantibus] 1488).

Iacobus de Forlinio, Expositio in primum librum Canonis Avicennae, m. Vorwort v. Hieronymus Surianus (Venedig [Bonetus Locatellus für Octavianus Scotus] 1495).

Jakobus aus Forli, Tractatus de intensione et remissione formarum

Iacobus de Forlinio, Tractatus de intensione et remissione formarum (Padua [Johann Herbort] 1476-1477).

Iacobus de Forlinio, Tractatus de intensione et remissione formarum, in: Burlaeus, Gualtherus, De intensione et remissione formarum, daran: Jacobus de Forlivio, De intensione et remissione formarum; Albertus de Saxonia, De proportionibus (Venedig [Bonetus Locatellus für Octavianus Scotus] 1496).13

Johannes de Casali14

Johannes de Casali, De velocitate motus alterationis (Venedig, 1505).

Jordanus de Nemore, Arithmetica15

Iordanus Nemorarius, Arithmetica decem libris demonstrata, hg. u. komm. v. Jacobus Faber Stapulensis. u. Korr. v. David Lauxius, m. Beig. von Guillelmus Gonterius (Paris [Johann Higman und Wolfgang Hopyl] 1496).

Annaeus Lucanus, Pharsalia*

M. Annaeus Lucanus, Pharsalia (Bescia 1486).

M. Annaeus Lucanus, Pharsalia, m. Komm. v. Omnibonus Leonicenus und Beigaben v. Johannes Britannicus etc. (Venedig [Bartholomaeus de Zanis für Octavianus Scotus] 1492).

M. Annaeus Lucanus, Pharsalia (Venedig [Simon Bevilaqua] 1493).

M. Annaeus Lucanus, Pharsalia, m. Komm. v. Johannes Sulpitius Verulanus und Omnibonus Leonicenus und Beig. v. Johannes Britannicus (Venedig [Simon Bevilaqua] 1498).

Marsilius de Inghen, Interpretatio in libros Aristotelis de generatione et corruptione16

Marsilius de Inghen, Interpretatio in libros Aristotelis de generatione et corruptione (Padua [Bonus Gallus] um 1480).

Marsilius de Inghen, Interpretatio in libros Aristotelis de generatione et corruptione, in: Columna, Aegidius, In Aristotelis de generatione et corruptione commentum, daran: Marsilius de Inghen, Quaestiones in Aristotelis de generatione et corruptione, hg. v. Nicoletus Vernia, m. Beig. v. Hieronymus Ramusius (Padua [Johann Herbort] 1480).

Pierre d’Ailly, De arbitris*

Petrus Jacobi de Aureliaco, De arbitris et arbitratoribus (Paris [Louis Simonel und Genossen (Au Soufflet Vert)] um 1480).

Petrus Jacobi de Aureliaco, De arbitris, in: Tractatus plurimi iuris (Strassburg [Drucker des Jordanus von Quedlinburg] 1499).

Petrus Jacobi de Aureliaco, De arbitris, in: Tractatus plurimi iuris (Speyer [Peter Drach d. M.] um 1482/85).

Petrus Jacobi de Aureliaco, De arbitris, in: Goffredus de Trano: Summa super titulos decretalium etc. (Venedig [Bernardinus Stagninus] 1491).

Pietro d’Abano, Conciliator differentiarum philosophorum et medicorum*

Petrus de Abano, Conciliator differentiarum philosophorum et medicorum, daran: Tractatus de venenis (Pavia [Gabriel de Grassis] 1490).

Petrus de Abano, Conciliator differentiarum philosophorum et medicorum, daran: Tractatus de venenis (Venedig [für Lucantonio Giunta] 1496).

Petrus de Abano, Conciliator differentiarum philosophorum et medicorum, hg. v. Franciscus Argilagnes (Venedig [Octavianus Scotus] 1499).

Petrus de Abano, Conciliator differentiarum philosophorum et medicorum, hg. v. Franciscus Argilagnes, daran: De venenis. — Petrus de Carariis: De terminatione venenorum (Venedig [Bonetus Locatellus für Octavianus Scotus] 1496).

Paulus Venetus, Summa philosophiae17

Paulus Venetus, Summa philosophiae (Venedig [Johann von Köln und Johann Manthen] 1476).

Paulus Venetus, Summa philosophiae, hg. v. Valentinus de Camerino. (Perugia [Drucker des Robertus Anglicus] 1477).

Paulus Venetus, Quadratura seu dubia18

Paulus Venetus, Quadratura seu dubia, Korr. Manfredus de Medicis (Pavia [Damianus de Confaloneriis] 1483).

Paulus Venetus, Quadratura seu dubia (Venedig 1499).

Paulus Venetus, Quadratura seu dubia, hg. v. Secundus Contarenus u. Baptista de Modoetia (Venedig [Bonetus Locatellus für Octavianus Scotus] 1493).

Petrus Mantuanus, Logica19

Petrus Mantuanus, Logica (Pavia [Antonius Carcanus für Hieronymus de Durantibus] 1483).

Petrus Mantuanus, Logica cum tractatu de instanti (Padua [Laurentius Canozius] (vielmehr Johann Herbort)] um 1475).

Petrus Mantuanus, Logica, daran: Offredus, De primo et ultimo instanti, hg. v. Johannes Maria Mapellus Vincentius (Venedig [Simon Bevilaqua] 1492).

Petrus Mantuanus, Logica, daran: Offredus, De primo et ultimo instanti, hg. v. Johannes Maria Mapellus Vincentius (Venedig [Bonetus Locatellus für Octavianus Scotus] 1492).

Plato, Timaeus20

Plato, Timaeus, in: Plato, Opera, lat. v. Marsilius Ficinus, m. Beig. v. Naldius Naldus, darin: Marsilius Ficinus, Commentaria (Florenz [Lorenzo di Alopa] um 1484).

Plato, Timaeus, in: Plato, Opera, lat. v. Marsilius Ficinus., m. Beig. von Naldius Naldus, darin: Marsilius Ficinus, Theologia Platonica (Venedig [Bernardinus de Choris und Simon de Luere für Andreas Torresanus] 1491).

G. Plinius Secundus, Historia naturalis*

G. Plinius Secundus, Historia naturalis (Venedig 1476).

G. Plinius Secundus, Historia naturalis (Verona 1488).

G. Plinius Secundus, Historia naturalis (Venedig 1498).

G. Plinius Secundus, Historia naturalis, hg. v. Hermolaus Barbarus. m. Brief v. Johannes Baptista Palmarius (Venedig [Bernardinus Benalius] 1497 (vielmehr nicht vor 1498)).

M. Fabius Quintilianus, Institutiones oratoriae*21

M. Fabius Quintilianus, Institutiones oratoriae, hg. u. m. Brief v. Johannes Antonius Campanus (Rom [Johannes Philippus de Lignamine] 1470).

M. Fabius Quintilianus, Institutiones oratoriae, hg. v. Andreas Ponticus Brixianus (Treviso [Peregrino Pasquale und Dionysius Bertochus] 1482).

M. Fabius Quintilianus, Institutiones oratoriae (Rom 1496).

M. Fabius Quintilianus, Institutiones oratoriae (Venedig [Johannes Tacuinus] 1496).

Johannes Duns Scotus, Quaestiones in quattuor libros sententiarum

Johannes Duns Scotus, Quaestiones in quattuor libros sententiarum, hg. v. Thomas Penketh und Bartholomaeus Bellatus (Venedig [Johann von Köln und Johann Manthen] 1477–78).

Johannes Duns Scotus, Quaestiones in quattuor libros sententiarum, hg. v. Thomas Penketh und Bartholomaeus Bellatus (Venedig [Johann Herbort für Johann von Köln, Nicolas Jenson und Genossen] 1481).

Johannes Duns Scotus, Quaestiones in quattuor libros sententiarum, hg. v. Philippus Bagnacavallus. (Venedig [Bonetus Locatellus] nicht vor 1497).

Johannes Duns Scotus, Quaestiones in quattuor libros sententiarum, hg. v. Philippus Bagnacavallus. m. Privileg (Fulin 55) (Venedig [Bonetus Locatellus für Octavianus Scotus] 1497).

Thomas v. Aquin, Quaestiones disputatae de potentia dei*

Thomas de Aquino, Quaestiones disputatae de potentia dei (Nürnberg [Anton Koberger] 1471).

Thomas de Aquino, Quaestiones disputatae de potentia dei (Köln [Johann Koelhoff] um 1476).

Thomas de Aquino, Quaestiones disputatae de potentia dei etc. (Venedig [Christoph Arnold] um 1477).

Thomas de Aquino, Quaestiones disputatae de potentia dei etc., hg. v. Johannes Winckel (Strassburg [Martin Flach] 1500).

Richard Swineshead, Opus aureum calculationum22

Richard Swineshead, Opus aureum calculationum, hg. v. Johannes de Cipro (Padua [N.T.S.P.] um 1477).

Richard Swineshead, Opus aureum calculationum (Pavia 1488).

Richard Swineshead, Opus aureum calculationum, m. Beig. v Stephan de Compiano, Johannes Jacobus de Feliciano und Jacobus Veronicus, Korr. v. Johannes Baptista Tolentinas. (Pavia [Franciscus Girardengus] 1498).

P. Vergilius Maro, Georgica*

P. Vergilius Maro, Bucolica et Georgica, m. Komm. v. Hermannus Torrentinus (Deventer 1492).

P. Vergilius Maro, Bucolica et Georgica, (Lyon [Antoine Lambillion] 1493).

P. Vergilius Maro, Bucolica et Georgica, m. Komm. (Paris [André Bocard] 1495).

P. Vergilius Maro, Bucolica et Georgica, m. Komm. (Sevilla [Compañeros Alemanes] 1498).

Bibel (Quaestiones in quattuor libros sententiarum)*

Biblia, m. Marginalkonkordanzen und Kapitularien zum Neuen Testament u. Tafel der Evangelien und Episteln, als Anhang Translatores bibliae und Modi intelligendi sacram scripturam mit Gedicht Littera gesta docet, daran: Interpretationes Hebraicorum nominum (Straßburg [Johann Prüss] 1489).

Biblia, m. Postilla litteralis von Nicolaus de Lyra, Expositiones prologorum von Guilelmus Brito, Additiones ad postillam Nicolai de Lyra von Paulus Burgensis und Replicae contra Burgensem von Matthias Doering, daran: Nicolaus de Lyra, Quaestiones Judaicam perfidiam improbantes; Probatio incarnationis Christi (Venedig [Bonetus Locatellus für Octavianus Scotus] 1489).

Biblia, m. Marginalkonkordanzen zum Alten Testament und Neuen Testament, m. Tabula von Gabriel Brunus in ursprünglicher Fassung, als Anhang: Translatores bibliae und Modi intelligendi sacram scripturam mit Gedicht Littera gesta docet, daran: Interpretationes Hebraicorum nominum (Venedig [Hieronymus de Paganinis] 1497).

Biblia, m. Postilla von Hugo de Sancto Caro, m. Widmungsbriefen an Anton Koberger (Basel 1498).

Literaturangaben von Alvarus Thomas, deren Erstdruck nach der Vollendung des Liber de triplici motu anzusiedeln ist

Hier finden sich Literatur oder Autoritätsangaben von Alvarus Thomas zu Werken, die erst nach Vollendung des Liber de triplici motu gedruckt wurden. Demzufolge nutze Alvarus Thomas entweder Handschriften, Fremdzitate, Sentenzenbücher, oder es könnte sich auch um Referenzen handeln, die er aus dem Gedächtnis zitiert.

Andreas de Novocastro

Andreas de Novo castro, Primum scriptum Senentiarum editum a fratre andrea de novo castro ordinis fratrum Minorum doctore ingeniosissimo (Paris [Johannis Grantion] 1514).

M. Aurelius Antoninus Augustus, Selbstbetrachtungen

M. Aurelius Antoninus Augustus, Tôn eis heauton biblia, hg. v. W. Xylander (Zürich 1558/1559).

Nikomachos von Gerasa, Arithmetica

Nikomachos v. Gerasa, Arithmetica, graece (Paris 1538).

Augustinus Hibernicus, De mirabilibus sacrae scripturae

Erstdruck unklar.23

Drucke von Autoren mit (noch) unklarem Werkbezug im Liber de triplici motu

In dieser Liste finden sich Werke, von denen der Autor im Liber de triplici motu genannt wurde, Alvarus Thomas aber nicht kennzeichnet, um welches Werk es sich von dem jeweiligen Autoren handelt. Von den einzelnen Möglichkeiten wurde hier immer nur ein Druck ausgewählt, obwohl von den meisten mehrere Editionen vorhanden waren. Wenn es nur eine Referenz des Autoren bei Alvarus Thomas gibt, ist dies gekennzeichnet. Sinn dieser Liste ist vor allem für zukünftigen Forschungen über die verwendeten Quellen im Liber de triplici motu eine Grundlage zu geben.

Abum Alī al-Husain ibn Abdullāh ibn Sīnā24

Avicenna, Canon Lib. 1-5, lat. v. Gerardus Cremonensis (Strassburg [Adolf Rusch] vor 1473).

Cantica de medicina (al-arǧūza), lat. m. Komm. von Averroes, übers. auf Veranlassung des Armengaudus de Monte Pessulano (Venedig [Pierre Maufer und Nicolaus de Contugo] 1483).

Avicenna, De anima (Kitāb aš-šifā, T. II,6), lat. (Pavia [Antonius Carcanus] um 1485).

Avicenna, Metaphysica (fī-'l-ilāh[ijāt), lat. hg. v. Franciscus de Macerata und Antonius Fracantianus (Venedig: [Bernardinus de Vitalibus für Hieronymus de Durantibus] 1495).

Avicenna, De animalibus (Kitāb aš-šifā, Ausz.), lat. v. Michael Scotus. (Venedig [Johannes und Gregorius de Gregoriis] um 1500).

Avicenna, Logica. Sufficientia. De celo et mundo. De anima. De animalibus. De intelligentiis. Alpharabius de intelligentiis. Philosophia prima (Venezia 1508).

Archytas von Tarent

Wahrscheinlich eine Referenz, die auf Aristotelis, Aulus Gellius, Diogenes Laertios, Plato oder M. Tullius Cicero beruht. Auch in der Renaissance ist kein überliefertes Werk bekannt.

Claudius Galenus

Eine unklare Erwähnung:

Wegen der Vielzahl der Werke wird hier nicht jedes einzelne Werk aufgeführt.25

Sophronius Eusebius Hieronymus

Eine unklare Erwähnung:

Wegen der Vielzahl der Werke wird hier nicht jedes einzelne Werk aufgeführt.26

Hugo cardinalis (Hugo de Santo Charo)

Eine unklare Erwähnung aus folgenden Werken:

Hugo de Santo Charo, Speculum ecclesiae etc. (Nürnberg [Kaspar Hochfeder] um 1496).

Hugo de Santo Charo, Postilla super evangelia, (Paris [Jean Petit] 1506).

Robert Holkot

Eine unklare Erwähnung, möglicherweise aus folgenden Werken:

Robertus Holkot, Super sapientiam Salomonis (Köln [Konrad Winters] nicht nach 1476).

Robertus Holkot, Super quatuor libros Sententiarum quaestiones. Sex articuli in libris recitati et per eum in scholis disputati per modum conferentie. De imputabilitate peccati questio non penitenda. Determinationes quarumdam aliarum questionum (Lyon [Jean Trechsel] 1497).27

Robertus Holkot, De studio Sacrae Scripturae (Venedig 1500).

Robertus Holkot, Super librum Ecclesiastici (Venedig [Bonetus Locatellus] nach 1500).

Gaetan de Tiene

Eine unklare Erwähnung, möglicherweise aus folgenden Werken:

K. de Tiene, Hentisberi regularum et sophismatum expositio (Venedig 1483).

K. de Tiene, Expositio in libros Aristotelis de coelo et mundo (Venedig 1484).

K. de Tiene, Recollectae super octo libros physicorum (Venedig 1496).

K. de Tiene u. L. P. F. da Macerata, Tractatus perutilis de reactione - Tractatus de intentione et remissione formarum (1491).

Paulus Venetus

Paulus Venetus, Logica, m. Komm. v. Menghus Blanchellus, hg. v. Franciscus de Macerata (Venedig [Otinus de Luna] 1498).

Paulus Venetus, In libros de generatione et corruptione (Venedig [Bonetus Locatellus für Octavianus Scotus] 1498).

Paulus Venetus, Sophismata aurea, hg. v. Manfredus de Medicis (Pavia, [Nicolaus Girardengus] 1483).

Paulus Venetus, Logica magna, m. Korr. v. Franciscus de Macerata und Jacobus de Fossano (Venedig [Albertinus Rubeus für Octavianus Scotus] 1499).

Paulus Venetus, Summa naturalium (Mailand [Christoph Valdarfer] 1476).

Paulus Venetus, Super praedicamenta (Venedig [Bonetus Locatellus] 1498).

Paulus Venetus, Universalia praedicamenta sexque principia, m. Beig. v. Jacobus de Bonaguisis (Venedig [Bonetus Locatellus für Octavianus Scotus] 1494).

Paulus Venetus, In libros de anima (Venedig [Bonetus Locatellus für Octavianus Scotus] 1493).

Paulus Venetus, In posteriora Aristotelis (Venedig [Johann Herbort] 1486).

Paulus Venetus, In libros de generatione et corruptione (Venedig [Bonetus Locatellus für Octavianus Scotus] 1498).

Paulus Venetus, Scriptum in librum Aristotelis de anima (Venedig [Philippus Petri] 1481).

Paulus Venetus, Commentarium in libros physicorum Aristotelis (Venedig 1475).

Paulus Venetus, Super octo libros Physicorum Aristotelis necnon super commento Averrois cum dubiis eiusdem (Venedig 1499).

Paulus Venetus, Expositio in libros Posteriorum Aristotelis, Korr. v. Franciscus de Macerata (Venedig [Simon Bevilaqua für Vincentius Benalius] 1494).

Paulus Venetus, Expositio in Aristotelem De generatione et corruptione und De mundi compositione, m. Beig. von Baptista Alovisius, Vincentius Tuscus und Baptista Gemmatus,hg. Jacobus Baptista de Aloisiis und Bartholomaeus Ravenas (Venedig [Bonetus Locatellus für Octavianus Scotus] 1498).

Thomas Bradwardine

Eine unklare Erwähnung, möglicherweise aus dem oben genannten De proportionibus oder dem folgenden Werk:

Thomas Bradwardine, Geometria speculativa, Korr. v. Petrus Sanchez Cirvelus (Paris [Guy Marchant] 1495).

Thomas Bradwardine, Arithmetica Geometriaque (o.O. [Johannes Jofre] 1503).

Johannes Duns Scotus

Johannes Duns Scotus, Quaestiones selectae (Venedig [Wendelin von Speyer] um 1476/77).

Johannes Duns Scotus, Reportata Parisiensia L.I., hg. v. Bartholomaeus Bellatus, (Bologna [Johann Schriber (Johannes de Annunciata de Augusta)] 1478).

Johannes Duns Scotus, Quaestiones in Universalia Porphyrii etc. (Venedig [Johannes Persan Dauvome] 1483).

Johannes Duns Scotus, Quaestio de cuiuscumque scientiae subiecto, daran: Pseudo-Duns Scotus, Johannes: Quaestiones in Aristotelis De anima (Pavia [Antonius Carcanus] um 1492).

Johannes Duns Scotus, Quaestiones quodlibetales, hg. v. Philippus Bagnacavallus (Venedig [Bonetus Locatellus für Octavianus Scotus] 1497).

Johannes Duns Scotus, Quaestiones in Aristotelis Metaphysica etc. (Venedig [Johann Hamann für Andreas Torresanus] 1499).

(Pseudo)Johannes Duns Scotus, Quaestiones in Aristotelis libros de Elenchis (Venedig [Johann Hamann] 1499).

Fußnoten

Unter verschiedenen Namen.

Diese Ausgabe wurde wahrscheinlich genutzt, weil auch die anderen Werke in dem Buch verwendet wurden. Siehe auch unter Walter Burley und Jakob von Forli.

Möglicherweise mehr Einzeleditionen vorhanden.

Möglicherweise mehr Einzeleditionen vorhanden.

Möglicherweise mehr Editionen.

Möglicherweise mehr Editionen.

Möglicherweise mehr Editionen.

Möglicherweise mehr Editionen.

Möglicherweise mehr Editionen.

Diese Ausgabe wurde sehr wahrscheinlich genutzt, weil auch die anderen Werke in dem Buch verwendet wurden. Siehe auch unter Albert von Sachsen und Jakob von Forli.

Möglicherweise mehr Editionen.

Unter verschiedenen Namen. Möglicherweise mehr Editionen.

Diese Ausgabe ist wahrscheinlich, weil auch die anderen Werke in dem Buch verwendet wurden. Siehe auch unter Walter Burley und Albertus de Saxonia.

Möglicherweise mehr Editionen. Siehe auch:Maier 1964a, S. 381-411.

Möglicherweise mehr Editionen.

Möglicherweise mehr Editionen.

Möglicherweise mehr Editionen.

Möglicherweise mehr Editionen.

Alvarus Thomas weist an der Stelle auf De primo et ultimo instanti hin, ohne aber Offredus zu erwähnen, der oft zusammen mit den Logica von Peter von Mantua gedruckt wird. Da ein so benanntes Kapitel in den Logica fehlt, ist es möglich, dass auch die Schrift von Offredus gemeint war. (Bei Peter von Mantua heißt ein Kapitel zu demselben Thema De instanti.

Möglicherweise mehr Editionen. Oder auch in Gesamtwerkeditionen zu finden.

Dazu:Wifstrand Schiebe 2004, S. 292–321.

Möglicherweise mehr Editionen.

Manuskripte sind auf der Seite der Stichting A.G. van Hamel voor Keltische Studies zu finden unter: http://vanhamel.nl/codecs/De_mirabilibus_sacrae_scripturae (besucht am 01.02.2016).

Das ist eine Auswahl. Zudem ist die Möglichkeit gegeben, dass Alvarus Thomas auch ein Sentenzenbuch verwendet hat.

Ein Werkverzeichnis von Galen findet sich auf der Seite des Corpvs Medicorvm Graecorvm / Latinorvm unter: http://cmg.bbaw.de/online-publikationen/hippokrates-und-galenbibliographie-fichtner (besucht am 01.02.2016).

Werke in englischer Übersetzung sind auf der Seite der Christian Classics Ethereal Library zu finden unter: http://www.ccel.org/ccel/schaff/npnf206.toc.html (besucht am 01.02.2016).

Wahrscheinlich handelt es sich um dieses Werk, da Alvarus Thomas auch auf eine quaestio referiert. Vgl. Thomas 1509, S. 239.